De nieuwe ‘Studiemodus’ in ChatGPT stimuleert kritisch denken | Tesla's $16.5B chipdeal
De opkomst van de autonome AI-hacker als nieuwe cyberdreiging
De angst dat AI ons collectief dommer maakt, is bijna net zo oud als AI zelf. OpenAI, de maker van ChatGPT, lijkt die kritiek nu serieus te nemen met een nieuwe 'Studiemodus' die je niet het antwoord geeft, maar je helpt het zelf te vinden.
In deze editie:
Waarom ChatGPT niet langer het antwoord geeft, maar je helpt beter te denken.
De strategische gok van Tesla: hoe een chipdeal van $16,5 miljard de spelregels voor technologie verandert.
De opkomst van de autonome AI-hacker en waarom je cyberdefensie verouderd is.
ChatGPT geeft niet langer het antwoord
Het is misschien wel de grootste angst sinds de komst van AI: dat we er collectief dommer van worden. Dat we ons kritisch denkvermogen inruilen voor het gemak van een kant-en-klaar antwoord. En nu lijkt het erop dat OpenAI, de maker van ChatGPT, die kritiek ter harte neemt.
Vandaag, op 30 juli 2025, lanceerde het bedrijf de Study Mode. Een nieuwe functie binnen ChatGPT die is ontworpen om studenten niet simpelweg de oplossing te geven, maar hen te helpen die zélf te vinden. In plaats van een antwoord uit te spugen, stelt de AI in deze modus wedervragen, test je begrip en duwt je in de juiste richting. Zie het als een digitale Socratische methode: de AI als tutor, niet als spiekbriefje.
Deze stap komt natuurlijk niet uit de lucht vallen. Het is een direct antwoord op een golf van kritiek van docenten en wetenschappers. Studies lieten al zien dat het gebruik van AI voor schoolwerk de hersenactiviteit kan verlagen. Nadat scholen eerst in paniek AI-blockers installeerden, is de technologie nu een onvermijdelijk onderdeel van het onderwijs. OpenAI probeert met Study Mode zijn imago op te poetsen en te laten zien dat het een rol wil spelen in leren, niet alleen in het produceren van output. Concurrent Anthropic deed eerder al iets vergelijkbaars met zijn chatbot Claude, wat aantoont dat dit een bredere trend is.
Maar wat betekent dit voor jou als ondernemer of professional?
De toekomst van corporate training: Stel je een nieuwe medewerker voor die wordt ingewerkt. In plaats van een statische handleiding door te lezen, kan een AI-coach hem of haar door complexe processen leiden door vragen te stellen. De focus verschuift van pure informatieoverdracht naar actieve vaardigheidsontwikkeling. Dit is de volgende stap in effectief en schaalbaar opleiden.
De markt voor AI-tools word volwassen: We bewegen voorbij de fase van ‘black box’ AI die op magische wijze een resultaat produceert. Professionals willen geen tools die het denken overnemen, maar tools die hen helpen béter te denken. Dit is een hint voor iedereen die software bouwt of inkoopt: zoek naar AI die samenwerkt, niet alleen automatiseert.
Het ‘HUMAN In The Loop’ principe als product: OpenAI verpakt hier feitelijk de filosofie van de ‘human in the loop’ als een feature. Het is een slimme zet om de angst voor banenverlies en intellectuele luiheid te counteren en vertrouwen op te bouwen. Verantwoorde AI is niet alleen een ethisch standpunt, het wordt een verkoopargument.
De Study Mode is volledig optioneel. Een student die snel zijn huiswerk af wil hebben, kan de functie met één klik uitschakelen en alsnog om het antwoord vragen. OpenAI geeft toe dat er voorlopig geen tools voor ouders of beheerders komen om de modus te vergrendelen. De effectiviteit hangt dus volledig af van de discipline van de gebruiker.
De parallel met de werkvloer is pijnlijk duidelijk. Je kunt de meest geavanceerde AI-systemen voor training of strategische analyse implementeren, maar als de bedrijfscultuur niet is gericht op diepgang en kritisch denken, zullen medewerkers altijd de kortste weg kiezen. De tool is zelden het probleem; de menselijke factor en de organisatiecultuur zijn dat wel.
De kern van dit nieuws is niet de functie zelf, maar de strategische verschuiving die het vertegenwoordigt. Voor Nederlandse ondernemers is dit een teken om verder te kijken dan simpele automatisering. De echte waarde zit in AI die fungeert als een slimme sparringpartner voor jou en je team, en die het collectieve denkvermogen van je organisatie versterkt in plaats van vervangt.
Waarom Tesla's $16,5 miljard chipdeal met Samsung de spelregels verandert
Wat koop je voor $16,5 miljard? Als je Elon Musk heet, koop je geen eiland of een vloot superjachten. Je koopt controle. Tesla heeft zojuist een deal van $16,5 miljard gesloten met Samsung voor de productie van chips. Op het eerste gezicht een simpele leveringsovereenkomst. Maar wie beter kijkt, ziet een meesterzet die alles te maken heeft met verticale integratie, geopolitiek en de toekomst van AI.
De kern van de deal is dat Samsung in een nieuwe fabriek in Texas exclusief voor Tesla de volgende generatie AI6-chips gaat produceren. Dit zijn niet zomaar chips. Ze vormen het brein voor de volgende fase van Tesla's ambitie: niet alleen voor Full Self-Driving, maar ook voor de Optimus humanoïde robots en de enorme datacenters die nodig zijn om al die AI-modellen te trainen. Tesla evolueert hiermee definitief van een autobouwer naar een AI- en roboticabedrijf.
Wat dit extra interessant maakt, is het geopolitieke schaakspel eronder. De fabriek in Texas wordt zwaar gesubsidieerd door de Amerikaanse CHIPS Act, ontworpen om de chipproductie terug naar de VS te halen en de afhankelijkheid van Azië te verkleinen. Voorheen stond deze fabriek er slecht voor; Samsung had moeite klanten te vinden en stelde zelfs leveringen van machines van het Nederlandse ASML uit. Tesla's mega-order is dus een reddingsboei voor Samsung en een politieke overwinning voor de VS.
Voor Nederlandse ondernemers en professionals zitten hier een paar harde lessen in.
Verticale integratie is het nieuwe goud. Tesla laat zien dat het ontwerpen van je eigen, specifieke hardware de ultieme voorsprong geeft. Standaardonderdelen van de plank kopen, zoals de chips van Nvidia, maakt je afhankelijk en minder efficiënt. Wie zijn kerntechnologie bezit, van chip tot software, controleert zijn eigen lot.
De toekomst is specifieke hardware. Voor echt complexe, onderscheidende taken volstaat generieke rekenkracht niet meer. De trend verschuift van algemene cloud-oplossingen naar op maat gemaakte hardware die perfect is afgestemd op één taak. Dit opent deuren voor bedrijven die zich specialiseren in niche hardware-oplossingen.
Je supply chain is een geopolitiek wapen. De keuze voor Texas is geen toeval. Het is een strategische beslissing, gedreven door politieke wind mee en het verkleinen van risico's. Voor elk bedrijf geldt nu: weet waar je spullen vandaan komen. Je afhankelijkheid van één regio kan je bedrijfsvoering direct raken.
Natuurlijk is er een ‘maar’. Het verhaal klinkt te mooi om waar te zijn, en dat is het misschien ook. Dit is een loodzware gok voor beide partijen. De fabriek in Texas liep al enorme vertraging op, en Tesla zelf heeft een geschiedenis van gemiste deadlines. Musk mag dan roepen dat hij persoonlijk de voortgang komt versnellen, de productie van de AI6-chip start waarschijnlijk pas in 2027 of 2028. De uitvoering blijft een gigantisch risico.
Toch is de strategische richting onmiskenbaar. De deal is een blauwdruk voor technologisch leiderschap in dit decennium. Het combineert het ontwerpen van eigen hardware met slimme, geopolitiek gestuurde productie.
Je nieuwste cyberdreiging: de autonome AI-hacker
De wereld van cybersecurity is de afgelopen week op zijn kop gezet. Niet door een nieuw virus of een grootschalig datalek, maar door een ontnuchterend stuk onderzoek. De hacker waar je je zorgen over moet maken, is niet langer per se een mens van vlees en bloed. Het is een algoritme dat zelfstandig opereert, leert en aanvalt.
Wat tot voor kort in het domein van speculatie viel, is nu een bewezen feit. In een samenwerking die een schokgolf door de security-wereld stuurt, hebben onderzoekers van Carnegie Mellon University en Anthropic aangetoond dat een groot taalmodel (LLM) een complexe cyberaanval van begin tot eind kan plannen en uitvoeren, volledig zonder menselijke hulp.
De proef op de som was niet miniem. De AI kreeg de opdracht om het beruchte Equifax-datalek uit 2017 te simuleren, een van de grootste en meest schadelijke datalekken ooit, waarbij gegevens van 147 miljoen mensen werden buitgemaakt. Met een speciaal ontwikkelde toolkit genaamd Incalmo vertaalde het AI-model de strategie achter de aanval naar concrete acties. De resultaten waren verontrustend. In negen van de tien geteste bedrijfsnetwerken slaagde de AI erin om deels of volledig binnen te dringen en gevoelige data te stelen. In vijf van de tien gevallen was er sprake van een volledige overname van het netwerk.
Wat dit extra interessant maakt, is dat de AI niet simpelweg een script volgde. Het model kreeg een doel op hoog niveau en bedacht zelfstandig de stappen om daar te komen. Het scande naar zwakke plekken, koos de juiste exploits en voerde de aanval uit. Dit is geen automatisering van een taak; dit is de automatisering van de strateeg zelf.
Voor jou en mij betekent dit een paar concrete en ongemakkelijke waarheden:
De snelheid van de aanval verandert alles. Traditionele verdedigingsmechanismen zijn vaak gebouwd om te reageren op menselijke snelheid. Een beveiligingsteam analyseert een incident, overlegt en grijpt in. Een autonome AI-hacker opereert op machinesnelheid. Het kan een heel netwerk in enkele minuten verkennen en compromitteren, een proces dat voor een menselijk team dagen zou duren. De reactietijd die je hebt, krimpt van uren naar seconden.
De drempel voor geavanceerde aanvallen keldert. Wat ooit het exclusieve domein was van door staten gesponsorde hackersgroepen, komt nu binnen het bereik van kwaadwillenden met aanzienlijk minder middelen. De Colonial Pipeline-aanval, een ander voorbeeld dat in het onderzoek werd gemodelleerd, legde een vitaal deel van de Amerikaanse infrastructuur plat. Dit soort impact wordt toegankelijker.
Je ‘menselijke firewall’ staat onder druk. Dezelfde AI die dit kan, is ook perfect in staat om hyper-gepersonaliseerde phishingmails te schrijven. Mails die zo overtuigend zijn, gebaseerd op publieke data van je bedrijf en je medewerkers, dat zelfs de meest getrainde werknemer erin kan trappen. De schaalbaarheid hiervan is oneindig.
Toch zit hier een belangrijke kritische noot, die de onderzoekers zelf ook benadrukken. Terwijl de offensieve capaciteiten van AI met een rotvaart toenemen, blijft de ontwikkeling van AI-gestuurde verdediging achter. De hoofdonderzoeker gaf letterlijk aan niet zeker te weten of moderne verdedigingssystemen opgewassen zijn tegen deze nieuwe dreiging. Dit is de blinde vlek van de huidige AI-hausse: we bouwen de wapens sneller dan de schilden. Veel bedrijven implementeren AI voor marketing en efficiëntie, maar wie investeert er in een autonome AI-verdediger?
De conclusie is direct en praktisch. De autonome AI-hacker is niet langer een theoretisch concept. Het is een bewezen capaciteit die de basisregels van cybersecurity herschrijft. Voor Nederlandse bedrijven is dit een signaal om de eigen verdedigingsstrategie te herzien. Mijn vraag aan jou is namelijk; is je beveiliging voorbereid op een tegenstander die opereert met de snelheid van een algoritme?
The Shortlist
Anthropic beperkt het 'onbeperkte' gebruik van zijn populaire Claude Code-dienst met nieuwe wekelijkse limieten voor Pro- en Max-abonnees, een harde les in de werkelijke kosten van AI-rekenkracht voor power-users.
Meta staat toe dat sollicitanten voor technische functies een AI-assistent gebruiken tijdens codeer-interviews, een signaal dat het beoordelen van vaardigheden verschuift van puur programmeren naar het effectief aansturen van AI.
Adobe voegt toe nieuwe AI-functies aan Photoshop, waaronder 'Harmonize' dat objecten naadloos in foto’s integreert door belichting en schaduwen automatisch aan te passen, wat complexe beeldbewerking toegankelijker maakt.